Ηλεκτρική ενέργεια και υγεία

Εισαγωγή

Αυτό το ενημερωτικό δελτίο έχει προετοιμαστεί μετά από τις πρόσφατες εκθέσεις μέσων σχετικά με τις ανησυχίες ότι η έκθεση στα ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λευχαιμίας παιδικής ηλικίας. Οι γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι μια ιδιαίτερα ορατή πηγή αυτών των πεδίων, αλλά οποιαδήποτε ηλεκτρική συσκευή είναι σε θέση να τα δημιουργήσει. Οι Αυστραλοί εκτίθενται σε αυτά τα πεδία, σε ποικίλους βαθμούς, καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Τα επιστημονικά στοιχεία δεν αποδεικνύουν ακράδαντα ότι η έκθεση σε ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία μέχρι 50 Hz που βρίσκονται γύρω από το σπίτι, το γραφείο ή τις κοντινές γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος αποτελεί κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.

Η επιστημονική έρευνα που έχει διεξαχθεί μέχρι τώρα δείχνει ότι οποιοσδήποτε κίνδυνος υπάρχει είναι μικρός.

Ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία

Η ηλεκτρική ενέργεια δημιουργεί τόσο τα ηλεκτρικά όσο και τα μαγνητικά πεδία. Αυτά τα πεδία αντιστρέφουν την κατεύθυνση 50 φορές κάθε δευτερόλεπτο, δηλαδή σε μια συχνότητα 50 χερτς (Hz), και αναφέρονται ως εξαιρετικά χαμηλής συχνότητας πεδία (ELF). Η δύναμη του ηλεκτρικού πεδίου εξαρτάται από την τάση (τυπικώς 240 v για τα νοικοκυριά) και είναι παρούσα σε οποιοδήποτε ηλεκτροφόρο καλώδιο, ανεξαρτήτως του εάν μια ηλεκτρική συσκευή χρησιμοποιείται ή όχι. Προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η έκθεση στα ηλεκτρικά πεδία αποτελεί κίνδυνο για την υγεία (αποκλείοντας φυσικά την ηλεκτροπληξία).

Τα μαγνητικά πεδία παράγονται από τα ηλεκτρικά ρεύματα. Όταν μια ηλεκτρική συσκευή είναι κλειστή, δεν υπάρχει κανένα μαγνητικό πεδίο - μαγνητικό πεδίο δημιουργείται γύρω από το μόλυβδο και τη συσκευή όταν αυτή λειτουργεί. Είναι αυτά τα πεδία που έχουν προκαλέσει τις ανησυχίες σχετικά με μια πιθανή συσχέτιση με τον καρκίνο παιδικής ηλικίας.

Μέτρηση μαγνητικών πεδίων 50 Hz

Θα ακούσετε να περιγράφεται η δύναμη των μαγνητικών πεδίων σε μία από δύο ξεχωριστές μονάδες, microtesla (μT) και milligauss (mG), όπου 1 μT = 10 mG.

Τα μαγνητικά πεδία μέσα στα σπίτια μπορούν να ποικίλουν πολύ. Η κατωτέρω σχηματική παράσταση παρουσιάζει μια σειρά μετρήσεων μαγνητικών πεδίων που σχηματίζονται γύρω από τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και μέσα στα αυστραλιανά σπίτια.

Η ARPANSA έχει διαθέσιμους μετρητές για μίσθωση για τη μέτρηση των επιπέδων των μαγνητικών πεδίων. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε, εντούτοις, ότι η έρευνα συμπεραίνει ότι τυχόν επιπτώσεις στην υγεία συνδέονται με την παρατεταμένη έκθεση. Οι μετρήσεις σε ένα χρονικό σημείο δεν απεικονίζουν ακριβώς τα παρατεταμένα επίπεδα έκθεσης.

Οι λεπτομέρειες των προτιμώμενων τεχνικών και οργάνων μέτρησης για την διεξαγωγή των μέσων χρονικά μετρήσεων είναι διαθέσιμες σε ένα πρωτόκολλο μέτρησης που έχει αναπτυχθεί από την ARPANSA.

Επιστημονικές μελέτες για τις επιπτώσεις στην υγεία

Διάφοροι τύποι μελετών γίνονται για να προσδιοριστεί εάν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία από μαγνητικά πεδία 50 Hz. Στις κυψελοειδείς μελέτες, τα κύτταρα εκτίθενται στα μαγνητικά πεδία και εξετάζονται έπειτα για να παρατηρηθεί εάν εμφανίζονται αλλαγές στο πρότυπο κανονικής ανάπτυξής τους. Αυτά τα πειράματα καταδεικνύουν ότι αυτοί οι τομείς δεν επιφέρουν τις αλλαγές στα κύτταρα που συνδέονται κανονικά με την έναρξη του καρκίνου. Οι ζωικές μελέτες για τους αρουραίους και τα ποντίκια δεν έχουν δείξει ότι τα μαγνητικά πεδία αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου. Οι μελέτες δεν έχουν καταδείξει πειστικά ότι τα μαγνητικά πεδία μειώνουν ή αλλάζουν τα επίπεδα μελατονίνης στους ανθρώπους. Η Μελατονίνη θεωρείται από μερικούς ότι είναι ένας φυσικός καταστολέας του καρκίνου. Υπάρχουν, εντούτοις, μια αδύναμη ένδειξη συσχέτισης με τη λευχαιμία παιδικής ηλικίας με βάση τις σύγχρονες επιδημιολογικές μελέτες. Αυτές οι μελέτες συγκρίνουν την έκθεση στα μαγνητικά πεδία των ανθρώπων που έχουν καρκίνο και άλλες ασθένειες με παρόμοιους ανθρώπους που δεν έχουν αυτές τις ασθένειες.

Η έκθεση Doll του 2001

Τα ακόλουθα συμπεράσματα είναι από μια επισκόπησης της ερευνητικής βιβλιογραφία που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2001 από μια επιτροπή με πρόεδρο τον Sir Richard Doll, για το εθνικό συμβούλιο ραδιολογικής προστασίας στο UK.

«Τα εργαστηριακά πειράματα δεν έχουν παράσχει ισχυρές ενδείξεις ότι τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία εξαιρετικά χαμηλής συχνότητας είναι σε θέση να δημιουργήσουν καρκίνο, ούτε ανθρώπινες επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι προκαλούν τον καρκίνο γενικά. Υπάρχουν, εντούτοις, κάποια επιδημιολογικά στοιχεία ότι παρατεταμένη έκθεση σε υψηλότερα επίπεδα [υψηλότερα από 0. 4 μT] συχνότητας ισχύος μαγνητικών πεδίων συνδέονται με έναν μικρό κίνδυνο λευχαιμίας στα παιδιά.

Στην πράξη, τέτοια επίπεδα έκθεσης αντιμετωπίζονται σπάνια από το ευρύ κοινό στο ΗΒ. Ελλείψει της σαφούς ένδειξης μιας καρκινογόνου επίδρασης στους ενηλίκους, ή μιας εύλογης εξήγησης από τα πειράματα στα ζώα ή τα απομονωμένα κύτταρα, τα επιδημιολογικά στοιχεία δεν είναι αυτήν την περίοδο αρκετά ισχυρά να δικαιολογήσουν ένα σταθερό συμπέρασμα ότι τέτοια πεδία προκαλούν τη λευχαιμία στα παιδιά. Εκτός, όμως, αν η περαιτέρω έρευνα δείχνει ότι τα ευρήματα οφείλονται στην τύχη ή σε κάποιο, μη αναγνωρισμένο, προς το παρόν, αντικείμενο, παραμένει η δυνατότητα οι έντονες και παρατεταμένες εκθέσεις στα μαγνητικά πεδία να μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο λευχαιμίας στα παιδιά." Από την έκθεση  «Τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία (ELF) και ο κίνδυνος καρκίνου», Εθνικό Συμβούλιο Ραδιολογικής Προστασίας, 2001,

Πρέπει να σημειωθεί ότι τα συμπεράσματα αυτής της επισκόπησης δεν είναι νέα - οι προηγούμενες επισκοπήσεις έχουν συναγάγει παρόμοια συμπεράσματα. Το CEO ARPANSA έχει εξετάσει αυτήν την επισκόπηση και τις παρεχόμενες συμβουλές στην έκθεση με τίτλο  Η ηλεκτρική ενέργεια προκαλεί τον καρκίνο;  

Το μέσο επίπεδο 0,4 μT που αναφέρεται στο συμπέρασμα της έκθεσης Doll δεν είναι ένα όριο έκθεσης ή ένα ασφαλές επίπεδο. Αυτό το επίπεδο έκθεσης επιλέχτηκε αυθαίρετα για να διακρίνει ανάμεσα σε "εκτιθεμένους" και "μη εκτιθεμένους" συμμετέχοντες στις επιδημιολογικές μελέτες. Πιο λεπτομερείς μελέτες, που περιλαμβάνουν έναν προσδιορισμό κάθε σχέσης μεταξύ της έκθεσης και του κινδύνου, απαιτούνται προτού να μπορεί να καθοριστεί, εάν υπάρχει, ένα όριο έκθεσης σχετικό με την αποφυγή ενός κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.

Ο πιθανός κίνδυνος

Η έκθεση Doll λέει ότι υπάρχει ένας πιθανός κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου από την έκθεση σε μαγνητικά πεδία. Ειδικότερα, είναι δυνατό ένα παιδί που εκτέθηκε σε παρατεταμένα και υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα μαγνητικά πεδία να αναπτύξει λευχαιμία.

Κατά μέσον όρο, θα υπάρξουν περίπου 270 νέες υποθέσεις οξείας λεμφατικής λευχαιμίας κάθε δύο έτη μεταξύ των 3,9 εκατομμυρίων παιδιών στην Αυστραλία (στοιχεία του 1997). Βάσει της βρετανικής εμπειρίας, 0,4% ή 16.000 απ’ αυτά θα εκτεθεί σε επίπεδα μαγνητικών πεδίων μεγαλύτερα από 0,4 μT (αυτό θα ήταν μια υπερεκτίμηση, δεδομένου ότι η πυκνότητα πληθυσμών είναι πολύ χαμηλότερη στην Αυστραλία).  Εάν η έκθεση σε μαγνητικά πεδία επάνω από 0,4 μT πραγματικά προκαλεί τη λευχαιμία στο επίπεδο που υποδεικνύεται στην έκθεση Doll, τότε, κατά μέσον όρο, θα υπήρχε μια πρόσθετη περίπτωση στην Αυστραλία κάθε δύο έτη.

Μείωση των εκθέσεων στα μαγνητικά πεδία

Το μέγεθος και των ηλεκτρικών και μαγνητικών πεδίων μειώνεται γρήγορα με την αυξανόμενη απόσταση από την πηγή. Ο ευκολότερος τρόπος να μειωθεί η έκθεσή σας σε αυτούς τους τομείς, εάν επιθυμείτε να το κάνετε αυτό, μπορεί απλά να είναι η μετακίνηση των χώρων όπου οι άνθρωποι ξοδεύουν πολύ χρόνο (παραδείγματος χάριν, καρέκλες, κρεβάτια) μακριά από τις ηλεκτρικές συσκευές και τις εγκαταστάσεις με την εκ νέου ρύθμιση της διάταξης των δωματίων.

Μερικές ηλεκτρικές κουβέρτες και εγκαταστάσεις υποδαπέδιας θέρμανσης είναι σε θέση να δημιουργούν υψηλά επίπεδα έκθεσης. Εντούτοις, τα πλέον πρόσφατα σχέδια καλωδίωσης χρησιμοποιούν διαρρυθμίσεις όπου τα μαγνητικά πεδία από τα παρακείμενα καλώδια ακυρώνουν το ένα το άλλο, με συνέπεια ελάχιστα πεδία (συμβουλευθείτε τον προμηθευτή σας για περισσότερες λεπτομέρειες). Οι χρήστες ηλεκτρικών κουβερτών, που ανησυχούν για τις εκθέσεις, να προθερμάνουν το κρεβάτι και να κλείσουν έπειτα την παροχή προτού πέσουν για ύπνο. 

Είναι αξιοσημείωτο ότι η έκθεση Doll δεν συσχέτιζε την εγγύτητα των γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης και τη λευχαιμία παιδικής ηλικίας. Το να ζει κανείς πιο μακριά από τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας δεν θα μειώσει απαραιτήτως τις εκθέσεις σε μαγνητικά πεδία στο σπίτι ή δεν θα μειώσει οποιουσδήποτε πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με τα μαγνητικά πεδία από την ηλεκτρική ενέργεια.

Συμπέρασμα

Τα επιστημονικά στοιχεία δεν προσδιορίζουν με σιγουριά ότι η έκθεση σε ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία 50 Hz που βρίσκονται γύρω από το σπίτι, το γραφείο ή τα κοντινά ηλεκτροφόρα καλώδια αποτελούν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Λαμβάνοντας υπόψη τις επιδημιολογικές μελέτες, εντούτοις, η δυνατότητα παραμένει ότι οι έντονες και παρατεταμένες εκθέσεις στα μαγνητικά πεδία μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο λευχαιμίας στα παιδιά.  Εάν η έκθεση σε υψηλότερα από το κανονικό επίπεδο μαγνητικά πεδία πραγματικά προκαλεί τη λευχαιμία στο επίπεδο που υποδεικνύεται στην έκθεση Doll, τότε, κατά μέσον όρο, θα υπήρχε μια πρόσθετη περίπτωση στην Αυστραλία κάθε δύο έτη. Τα στοιχεία δεν επιτρέπουν στις αρμόδιες για την υγεία αρχές για να αποφασίσουν εάν υπάρχει ένα συγκεκριμένο επίπεδο μαγνητικών πεδίων επάνω από το οποίο η συνεχής έκθεση είναι επικίνδυνη ή εκθέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία.

Updated by Australian Radiation Protection and Nuclear Safety Agency - February 19, 2002
URL: http://www.arpansa.gov.au/is_electricity.htm
Freecall 1800 022 333