Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ: ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΗ

Ένας νέος ιστορικός κύκλος ανοίγει για τον οικολογικό χώρο στην Ελλάδα. Είναι αρκετοί/ες πια αυτοί/ες που αναζητούν τη συγκρότηση ενός αυτόνομου οικολογικού πολιτικού πόλου, που θεωρούν την οικολογία ως θεμελιακό συστατικό στοιχείο μίας άλλης πολιτικής και θέλουν να οικοδομήσουν το κοινό της σπίτι.

Με βάση αυτήν την προτεραιότητα και ανεξάρτητα από εντάξεις κάποιων σε προϋπάρχοντες οικολογικούς φορείς, το Οικολογικό Φόρουμ προσπάθησε τα τελευταία δυο χρόνια να διευκολύνει το διάλογο και την κοινή δράση του χώρου, με συνεργατικό πνεύμα και με ειλικρινή προσπάθεια σύνθεσης των κοινών σημείων όσων δέχονται την προτεραιότητα της οικολογίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ήδη προχωρά σε μια ιδρυτική Πανελλαδική Συνδιάσκεψη οικολογικού πολιτικού φορέα, που θα δώσει σχήμα και χρώμα στις προσδοκίες ενός ευρύτερου κόσμου.

Σε ποιο πλαίσιο καλούμαστε να δράσουμε

Σήμερα σε συνθήκες «παγκοσμιοποιημένης» περιβαλλοντικής και κοινωνικής κρίσης, η πολιτική οικολογία έχει λόγο ύπαρξης περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Στην Ελλάδα των αρχών του 21^ου αιώνα, η σαθρή μεγέθυνση της οικονομίας αδυνατεί να συγκαλύψει την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και την αποσύνθεση της κοινωνικής αλληλεγγύης:

¨ Η μεγάλη πλειοψηφία του λαού αποξενώνεται όλο και περισσότερο από τα κέντρα αποφάσεων της κεντρικής, τοπικής και κομματικής εξουσίας. Οι πολίτες πιέζονται να λειτουργούν κοντόφθαλμα και να θυσιάζουν την αξιοπρέπεια τους. Τηλεοπτική «δημοκρατία» και παθητικότητα, ανούσια πολιτική αντιπαράθεση αλλά και ακροδεξιά δημαγωγία, καταναλωτισμός αλλά και ανισότητες κυριαρχούν στη ζωή μας.

¨ Η ολοένα και πιο διπολική αντιπαράθεση του πολιτικού συστήματος ομονοεί και μέσω των κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών στην εμπορευματοποίηση των κοινωνικών αγαθών, στην ανεργία και στην «ελαστικοποίηση» των όρων της εργασίας, στην ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών με το δόγμα της «ασφάλειας» και με ελάχιστες δημοκρατικές εγγυήσεις.

¨ Το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής περιφέρειας εγκαταλείπεται και καταρρέει περιθωριοποιείται ή παραδίνεται στον μαζικό τουρισμό.

¨ Δάση και βιότοποι συρρικνώνονται, πολύτιμοι φυσικοί πόροι της γεωργίας, της αλιείας και του τουρισμού λεηλατούνται και εξανεμίζονται. Η χώρα εκχωρείται στους κοντόφθαλμους διαχειριστές της εξουσίας, στους εντολοδόχους των οικονομικών συμφερόντων και στις ορέξεις των εργολάβων.

¨ Στις μεγάλες πόλεις βαδίζουν παράλληλα η ρύπανση, το κυκλοφοριακό χάος και οι πιέσεις στους λιγοστούς ελεύθερους χώρους και την περιαστική φύση. Ο πεζός μετατρέπεται σε απειλούμενο με εξαφάνιση είδος, οι πολίτες αποξενώνονται μέσα σε απρόσωπες και αντιαισθητικές γειτονίες.

¨ Οι ολοένα βαρύτερες επιπτώσεις της Ολυμπιάδας του 2004, οι παράλογες εξοπλιστικές δαπάνες, η επικείμενη εξάντληση των κοινοτικών «πακέτων στήριξης» και το δημόσιο χρέος που ξεπερνάει το Α.Ε.Π. ενός έτους συνθέτουν ένα προβληματικό τοπίο.

Είναι σαφές ότι η οικολογική κρίση δεν περιορίζεται πια στο περιβάλλον αλλά διαβρώνει τον κοινωνικό ιστό και τις προοπτικές της οικονομίας, δημιουργώντας ένα συνολικότερο έλλειμμα βιωσιμότητας για τη χώρα μας. Το πιο ανησυχητικό όμως είναι η καθολική αποτυχία των σημερινών κοινοβουλευτικών κομμάτων να το αναγνωρίσουν και να ασχοληθούν σοβαρά με αυτό.

Μια νέα πολιτική συγκρότηση

Στις συνθήκες αυτές, οι όποιες οικολογικές αντιστάσεις στις πολιτικές για τους φυσικούς πόρους, για τη διαχείριση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, πρέπει να συναντηθούν και να ανοίξουν ένα γόνιμο διάλογο. Είναι ανάγκη να ανακαλύψουν και να διατυπώσουν τις κοινές αξίες που τις συνδέουν αλλά και την πολιτική διάσταση του λόγου τους .

Η πολιτική οικολογία είναι μια ολοκληρωμένη, σύγχρονη πολιτική αντίληψη, απαραίτητη για την αξιοπρεπή και ποιοτική διαβίωση του ανθρώπου και την υγεία της φύσης σήμερα και στο μέλλον. Σε όλους τους τομείς, η οικολογική πολιτική αντίληψη δίνει εκείνες τις λύσεις που το στυγνό οικονομικό κατεστημένο δεν μπορεί, γιατί δεν του το επιτρέπουν οι δείκτες της ανάπτυξης και της ακόρεστης αγοραίας παγκοσμιοποίησης. Η πραγματική ευημερία μόνο μέσα από μια οικολογική πολιτική είναι εφικτή, όμως επειδή δεν έχει ως σκοπό το βόλεμα των ολίγων αλλά το συλλογικό συμφέρων, παρουσιάστηκε από τους επιτήδείους ως ακραία και ανέφικτη ιδεολογία. Όμως οι πλανητικές εξελίξεις δυστυχώς μας επιβεβαιώνουν.

Η οικολογία πρέπει να περάσει στην πολιτική σκηνή, όχι σαν ειδικός «τομές» δημόσιας δράσης αλλά ως συνολική ριζοσπαστική οπτική της κοινωνίας. Να προχωρήσει αυτόνομη και όχι ως «προστατευόμενη» πολιτικών δυνάμεων, με άλλες προτεραιότητες στη δράση τους.

Η πολιτική οικολογία μπορεί να συμπληρώσει και να στηρίξει τις προσπάθειες που γίνονται από τις κινήσεις πολιτών και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Χρειάζεται όμως να αποτελέσει κάτι πολύ περισσότερο από ένα «λόμπυ», από ένα σχήμα εγκλωβισμένο στο κυνήγι της δημοσιότητας. Να προχωρήσει πολύ πιο πέρα από ένα ακτιβίστικο «συνδικαλιστικό για το περιβάλλον»:

¨ Εκφράζοντας δράσεις και προβληματισμούς κοινωνικής χειραφέτησης, μέσα βέβαια από ένα πρίσμα προτεραιότητας της φύσης και της επιβίωσης της βιόσφαιρας.

¨ Αναπτύσσοντας την αυτονομία της απέναντι στην εξουσία και στα οικονομικά συμφέροντα.

¨ Πρωτοστατώντας στους αγώνες για μια ανοιχτή κοινωνία, για την ειρήνη, την αποχή από πράξεις βίας σε όλα τα επίπεδα, την ισοτιμία ανδρών και γυναικών, την κοινωνική ένταξη των μεταναστών, την υπεράσπιση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών και των μειονοτήτων .

¨ Ενισχύοντας τις μορφές άμεσης δημοκρατίας, τον κοινωνικό έλεγχο της παραγωγής το συλλογικό συμφέρον και τις δημόσιες λειτουργίες απέναντι στο ιδιωτικό κέρδος.

¨ Προσεγγίζοντας κριτικά την εμπειρία των Πρασίνων κομμάτων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, αφομοιώνοντας το ριζοσπαστικό των νέων διεθνών κινημάτων, διατηρώντας ακέραιη την αυτονομία και ανεξαρτησία της γνώμης της.

¨ Ασκώντας πίεση και στις άλλες πολιτικές δυνάμεις για θέσεις κοινωνικά αλληλέγγυες και πιο φιλικές προς το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής. Η ισχυρή αυτόνομη παρουσία του οικολογικού πόλου, σε αντίθεση με την πρακτική της «από τα μέσα» οικολογικοποίησης, έχει αποδείξει ότι συμβάλλει καθοριστικά στην υιοθέτηση από μέρους τους οικολογικών θέσεων και τη δημιουργία προϋποθέσεων συνεργασίας μαζί τους.

¨ Εμπνέοντας την υπευθυνότητα των πολιτών και καλλιεργώντας την παιδεία και την ενεργοποίηση τους.

Οικολογία πέρα από το περιβάλλον

Περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χρειάζεται να αναπτύξουμε μια οικολογική οπτική για την κοινωνία και την οικονομία, να αλλάξουμε τα κυρίαρχα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης. Αντί για τη γνωστή λιτότητα στο εισόδημα των λαϊκών στρωμάτων, μπορούμε να προωθήσουμε λιτότητα στην κατανάλωση ενέργειας στη ζήτηση για μεταφορές, στην κατασκευή και χρήση κτιρίων. Πάγια αιτήματα του οικολογικού κινήματος όπως η μακροβιότητα κατασκευών, μηχανημάτων και καταναλωτικών αγαθών, χρειάζεται να ξαναβρούν την κεντρική θέση που τους αξίζει. Ο αναπροσανατολισμός της φορολογίας και η αναδιάρθρωση της παραγωγής με στόχους τη βιωσιμότητα, την ποιότητα των προϊόντων και την απεξάρτηση από ουσίες που ρυπαίνουν , δεν μπορεί πλέον να θεωρείται «ψιλά γράμματα». Η αναίρεση του ανθρωποβόρου ανταγωνισμού και της ανασφάλειας που αυτός συνεπάγεται για την συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας, χρειάζεται κάποτε να αποκτήσει προτεραιότητα. Η αποκατάσταση των πολιτικών ελπίδων και οραμάτων μπορεί να ανατρέψει το κυρίαρχο ασφυκτικό κλίμα.

Αξίζει επομένως να δώσουμε μια ακόμα ευκαιρία στο εγχείρημα μίας πανελλαδικής, ριζοσπαστικής οικολογικής συσπείρωσης, διεκδικώντας μια γενικότερη αλλαγή του πολιτικού σκηνικού και μια νέα φάση ελπίδων.

Το εγχείρημα του Οικολογικού Φόρουμ κράτησε συνειδητά χαμηλούς τόνους ώστε να εξασφαλίσει διάρκεια, σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα. Ο διάλογος και ο προβληματισμός έχουν σταθεί σε ένα ψηλό επίπεδο και είναι καιρός πια να συντεθούμε σε μια νέα ποιότητα.

Απευθυνόμαστε σε όλους όσους ασφυκτιούν στις σημερινές συνθήκες σε όλες τις ζωντανές αυτόνομες δυνάμεις του οικολογικού κινήματος, άτομα ή ομάδες που ανέπτυξαν συνεπή τοπική και θεματική δράση με συνολική σκέψη, χωρίς να θυσιάσουν την αξιοπρέπεια τους στο βωμό των ποικιλώνυμων εξουσιών και της εξαργύρωσης .

Καλούμε τις οικολογικές, περιβαλλοντικές, πολιτιστικές κινήσεις φορείς και συλλόγους να ενημερώσουν τα μέλη τους για την ελπιδοφόρα αυτή προσπάθεια.

Καλούμε όποιον και όποια συμφωνεί με τις διαπιστώσεις μας να συμμετάσχει στην προσπάθεια ανασυγκρότησης του οικολογικού χώρου και στη δημιουργία ενός κοινού φορέα ριζοσπαστικής οικολογικής πολιτικής.

Τηλέφωνα επικοινωνίας των μελών της

ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΔΡΥΤΙΚΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗΣ:

Αγραφιώτη Αρετή, τηλ. 0938 739155

Γιαννίρης Ηλίας, τηλ. 210 8865168, igiann@tee.gr

Δημαράς Γιώργος, 210.6016137,0944.847447, fax 210.6013438, gdimaras@hotmail.com

Κολτσίδα Κατερίνα, 210.2232145, 210.8224384, fax 210.8218117, magazine@dionet.gr

Κουλουρούδης Μιχάλης, τηλ. 210.3847788, magazine@dionet.gr

Μίχας Παναγιώτης, τηλ. 210.3847766 , 210.3828551, pmikhas@otenet.gr

Μπλιώνης Γιώργος, τηλ. 2310.663375, blionis@bio.auth.gr

Παρασκευόπουλος Γιάννης, τηλ. 210.203194 , 210.8213034, atpsyte@ath.forthnet.gr

Σαχινίδης Νίκος, τηλ. 0977.638874, esepa@otenet.gr

Σταμμέλος Στέφανος, τηλ. 22310.50456 , fax 22310.67044, sstamell@otenet.gr

Στροβολίδου Ηλέκτρα, τηλ. 210.8237397

Τρεμόπουλος Μιχάλης, τηλ. 2310.32879, fax 2310.42119, ecology-trem@nath.gr

Τσιρώνης Γιάννης, τηλ. 210.3821555, fax 210.7560389

Χαραλαμπάκης Γιάννης, τηλ. 210.4288560 , 0942.346240